Sağlık Bakanlığı'ndan AVM'lerle ilgili flaş açıklama

Sağlık Bakanlığı, normalleşme adımları ile birlikte pazartesi günü yeniden açılacak olan AVM ve AVM’deki iş yerleriyle ilgili yeni bir açıklama yayımladı.

Bakanlıktan yapılan açıklamada, taksi duraklarında Covid-19 hakkında bilgilendirme yapılması ve duraklara Covid-19, el yıkama, maske takma kuralları konusunda afişler asılması gerektiği belirtili. Açıklamada, "Ticari taksi duraklarında kişiler arası mesafe (3-4 adım, 1 metre) korunmalıdır. Ateş, öksürük veya solunum sıkıntısı olan, Covid-19 olan ya da son 14 gün içinde Covid-19 vakası ile teması olan şoförlerin çalışmaması sağlanmalıdır. Ticari taksi duraklarının temizliği günlük olarak su ve deterjan ile yapılmalıdır. Durağın içinde sık dokunulan yüzeylerin (kapı kolları, masa yüzeyleri, elektrik düğmeleri gibi) temizliğine özellikle dikkat edilmelidir" denildi.

TAKSİ ŞOFÖRLERİ İÇİN ÖNLEMLER

Açıklamada, şoförler için alınması gereken önlemler de şöyle sıralandı:

"Ticari taksilere aynı anda 3 kişiden fazla müşteri kabul edilmemelidir. Ticari taksi şoförleri, kişisel hijyen kurallarına uygun şekilde hareket etmeli ve aracın içinde mutlaka tıbbi maske kullanmalıdır. Maskeler nemlenmesi durumunda değiştirilmelidir. Maskeler çıkarılırken lastiklerinden tutulmalı, maskelerin dış yüzeyine dokunulmamalı, maskeler tekrar lastiklerinden tutularak takılmalıdır. Kullanılmış maskeler ağzı bağlı çöp torbasına atılmalıdır. Maske değiştirme söz konusu ise el antiseptiği kullanılmalıdır. Temassız ödeme yöntemleri teşvik edilmelidir."

MÜŞTERİLER İÇİN ALINAN ÖNLEMLER

Taksideki müşteriler için alınması gereken önlemlere de dikkat çekilerek şöyle denildi:

"Taksiye binen tüm müşteriler tıbbi/bez maske takmalı ve yolculuk boyunca çıkarmamalıdır.  Covid-19 ile uyumlu belirtileri (ateş, öksürük, burun akıntısı, nefes darlığı vb.) olanların tıbbi maske takması sağlanmalı, sağlık merkezine yönlendirilmelidir. Ticari taksilerde, gün içerisinde araca binen her müşterinin kullanımına yetecek ölçüde alkol bazlı el antiseptiği veya yüzde 70’lik alkol içeren kolonya bulundurulmalı, müşteri taksiye bindiği anda şoför tarafından alkol bazlı el antiseptiği veya kolonya müşteriye ikram edilmelidir."

TAKSİLERİN TEMİZLİĞİ

Açıklamada taksilerin havalandırılması, temizlik ve dezenfeksiyonu ile ilgili de şu ifadelere yer verildi:

"Taksilerdeki klima sistemi havalandırması, dışarıdan temiz havanın içeriye alınması şeklinde olmalıdır. Klimanın iç havalandırma sistemi (içerideki havanın tekrar içeriye verilmesi) fonksiyonu önlenmelidir. Ticari takside pencereler uygun olan her fırsatta açılarak taksinin iç havasının temizlenmesi sağlanmalıdır. Ticari taksinin genel iç temizliği günde en az 6 saatte bir olmak üzere su ve deterjan ile yapılmalıdır. Aracın iç yüzeyi su ve deterjanlı bez kullanılarak silinmelidir. Her müşteriden sonra sık temas edilen yüzeyler (kapı kolları, telsiz, cam açma düğmesi, emniyet kemeri tokaları) önce su ve deterjanlı bezle silinmeli, daha sonra da 1/100 oranında sulandırılmış çamaşır suyu veya yüzde 70’lik alkol/kolonya ile dezenfekte edilmelidir. Bu temizlik yolcu olmadığı durumlarda yapılmalı ve sonrasında kuruyana ve koku çıkana kadar havalandırılmalıdır.

Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan yazılı açıklamada AVM ve AVM içindeki iş yerlerinde alınacak önlemlere dikkat çekildi. Açıklamada, AVM’de ve AVM’deki iş yerlerinde görünür yerlere COVID-19 önlemleri ile ilgili afişlerin asılması gerektiği vurgulanırken "AVM ve iş yerlerinin girişinde, ayrıca AVM içerisinde uygun yerlerde el antiseptiği bulundurulmalıdır. AVM girişlerinde bulunan hava perdeleri çalışıyorsa kapatılmalıdır. COVID-19 için AVM’lerin hiçbir yerinde dezenfektan püskürtme işlemi (dezenfektan tüneli vb uygulamalar) yapılmamalıdır. Dünyadaki sağlık otoriteleri (Dünya Sağlık Örgütü, Avrupa Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezi, Amerika Birleşik Devletleri Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezi) tarafından önerilmeyen bu işlem, toksik etkileri nedeniyle insan sağlığına zararlı olabilir" ifadeleri kullanıldı.

GİRİŞ VE ÇIKIŞLAR İÇİN ALINACAK ÖNLEMLER

Açıklamada AVM giriş-çıkış kapıları ve genel alanlara yönelik önlemler şöyle sıralandı:

''Giriş ve çıkışlar kişilerin birbirleriyle temasını engelleyecek şekilde düzenlenmelidir. Giriş ve çıkışlar için zeminde tek yönlü gidiş-geliş işaretleri konulmalıdır. AVM’de olabildiğince fazla sayıda giriş kapısı açılmalıdır. AVM’deki kişi sayısı her 10 metrekareye bir kişi olacak şekilde sınırlandırılmalıdır. AVM’den çıkış yapan kişi sayısı kadar kişinin giriş yapmasına izin verilmelidir. AVM’ye girişte tıbbi/bez maske takılmalı ve maskesi olmayanlar içeri alınmamalıdır.

Girişte ateş ölçümü yapılmalıdır. Ateşi 38 dereceden yüksek olanlar içeri alınmamalı, sağlık kuruluşuna gitmesi istenmelidir. AVM giriş ve çıkışlarında sosyal mesafe kurallarına (en az 1 metre, 3-4 adım) uyulmalı, girişlerde kişiler sıra ile içeriye alınmalı ve sırada durulması gereken alanlar, aralarında en az 1 metre mesafe olacak şekilde yer işaretleriyle belirlenmelidir. Müşteriler anonslar ya da videolarla COVID-19 kapsamında AVM'de uyulması gereken kurallar konusunda bilgilendirilmelidir. Bu anonslarda AVM ziyaretinin 3 saatten uzun olmaması ve grup halinde dolaşılmaması önerilerine de yer verilmelidir. Yemek katındaki her türlü masa ve sandalyenin kullanılması engellenmelidir. COVID-19 bulaşma riskini artıracağından konser ve gösteri gibi toplu etkinlikler, promosyon uygulamaları, broşür dağıtımı, dinlenme alanlarının kullanımı, çocuk ya da diğer yaş gruplarına yönelik oyun alanları ve sinemaların kullanımı, mescitlerin kullanımı, oto yıkama hizmeti, vale hizmeti, genel alanlarda yemek ve diğer gıdaların tüketimi, tekerlekli sandalye kullanımı, sigara içme alanı kullanımı, mama sandalyesi kullanımı, bebek arabası kiralanması vb. gibi durumlar yapılmamalıdır."

ORTAM HAVALANDIRILMASINA YÖNELİK ÖNLEMLER

AVM’lerde ortam havalandırmasına yönelik önlemlerle ilgili olarak AVM’lerin etkin şekilde ve dış ortamdan havalandırılmasının gerektiği bildirilerek, "Havalandırma sisteminin filtrelerinin kontrolleri ve değişimleri düzenli yapılmalıdır. Klima santrallerinin normal temizlik periyotları kısaltılmalıdır. Merkezi havalandırma sistemleri dışındaki klima sistemleri kullanılmamalıdır. Havalandırma gece bina kullanımda değilken dahi sürdürülmeli, daha az hava miktarı ile de olsa gece boyu havalandırma sistemi çalışmaya devam ettirilmelidir. Kirli hava çıkışının yapıldığı yerlerden insan geçişi engellenmelidir. AVM’de teknik olarak gerekli olan asgari hava sirkülasyonu sağlanmalıdır" denildi.

AVM'LERDEKİ İŞ YERLERİNE YÖNELİK ÖNLEMLER

AVM’deki iş yerlerine yönelik önlemlerde ise iş yeri çalışanlarının maske takması gerektiği ve iş yeri girişinde ve kasalarda (ödeme noktalarında) el antiseptiği bulundurulması gerektiği belirtilerek şu maddelere yer verildi:

"İş yeri içerisinde kalabalık oluşmasını engellemek için, dış kapıya içeriye girilmesini engelleyecek basit bir uyarıcı/engelleyici koyulmalıdır. Bu, kapının her iki tarafından tutturularak asılabilecek basit bir kırmızı renkli kordon ya da şerit olabileceği gibi, kasa, plastik duba gibi bir blokaj materyali de olabilir. Müşterilerin iş yerine tek başlarına girmeleri sağlanmalıdır. İş yerine 8 metrekareye 1 kişi düşecek şekilde müşteri alınmalıdır. İş yeri dışında da sosyal mesafenin korunmasını sağlamak üzere kalabalık oluşmasını engelleyecek önlemler alınmalıdır. Gereken yerlerde zemine aralarında en az 1 metre mesafe olacak şekilde yer işaretleri yerleştirilmelidir. Deneme kabinleri mümkün olduğu kadar kullanılmamalı, içeride kalma süresi sınırlandırılmalı (10 dakikayı geçmemeli), maskeler çıkarılmamalı ve her müşteriden sonra kabin havalandırılarak sık kullanılan yüzeyler uygun şekilde temizlenmelidir. Kabinler kullanılmadığı zamanlarda kapı/perdeler açık bırakılmalı ve havalandırmanın sürdürülmesi sağlanmalıdır. İkiden fazla deneme kabini olan iş yerlerinde deneme kabinleri birer atlayarak ve dönüşümlü kullanılmalıdır."

PERSONELİ KORUMAYA YÖNELİK ÖNLEMLER

Personeli korumaya yönelik önlemlerde ise COVID-19 belirtileri gösteren (ateş, öksürük, burun akıntısı, nefes darlığı gibi belirtileri olan), COVID-19 tanısı alan ya da COVID-19 temaslı olan personelin en az 14 gün çalıştırılmaması gerektiği vurgulanarak şu maddelere yer verildi:

"Çalışan personel içerisinde ateş, öksürük, burun akıntısı, nefes darlığı gibi belirtileri olanlara tıbbi maske takılarak izole edilmeli, ilgili sağlık birimine yönlendirilmelidir. Personel vardiyalı çalıştırılarak çalışma ortamında aynı anda az sayıda personelin bulunması sağlanmalıdır. Çalışan personelin tümünün kuralına uygun tıbbi maske takması, maske nemlendikçe ya da kirlendikçe değiştirmesi sağlanmalıdır. Yeni maske takılırken eller el antiseptiği ile temizlenmelidir. Personelin dinlenme alanlarında en az 1 metrelik sosyal mesafenin korunması ve maske takılmasının sürdürülmesi sağlanmalıdır. AVM ve iş yerlerinde görev yapan personelin yemekleri kumanya şeklinde verilmeli, AVM yönetimi bunu organize etmelidir. Yemekler toplu halde yenmemelidir. Yemek yerken ya da çay/kahve içilirken, maske çıkarılacağı için kişiler arası en az 1 metre sosyal mesafenin korunması sağlanmalıdır. Çalışan personelin el hijyenine dikkat etmeleri sağlanmalıdır. El hijyenini sağlamak için, eller en az 20 saniye boyunca su ve sabunla yıkanmalı, su ve sabunun olmadığı durumlarda el antiseptiği kullanılmalıdır. Antiseptik içeren sabun kullanmaya gerek yoktur, normal sabun yeterlidir."

GÜVENLİK GÖREVLİLERİNE YÖNELİK ÖNLEMLER

AVM güvenlik görevlilerinin COVID-19 açısından düşük ve orta riskli alanlarda çalışmakta olduğu bildirilerek şu ifadelere yer verildi:

"1 metreden uzak temas (Düşük riskli çalışma alanı) ise güvenlik görevlilerinin yüz yüze temas olasılığını azaltmak için camlı kabinlerde bulunmaları önerilir. Böyle bir imkan yoksa, kuruma giriş yapanlarla güvenlik görevlileri arasında en az 1 metre mesafeyi sağlayacak şekilde düzenleme yapılmalıdır. 1 metreden uzak durulacaksa sadece tıbbi maske yeterlidir. Bir metreden yakın temas (Orta riskli çalışma alanı) ise üst araması yapılacaksa 1 metreden yakın temas olasılığı vardır. Tıbbi maske ve gözlük/yüz koruyucu kullanılmalıdır. Bu ekipmanlar kişiye özeldir. Vücut salgılarıyla gözle görülür bir kirlenme olasılığı yoksa eldiven kullanılmamalıdır. El hijyeni sağlanmalıdır. Kişisel koruyucu ekipmanın uygun kullanımı konusunda eğitim verilmelidir. Önce maske sonra gözlük/yüz koruyucu takılır, çıkarılırken önce gözlük/yüz koruyucu ve en son maske çıkarılır."