Gündemdeki soru: NATO'nun 5. maddesi İdlib için geçerli mi?

İdlib'de 33 askerimizin şehit olması sonrası, NATO'nun olası bir savaş durumunda '5.madde'si gündeme geldi. İttifakın 5. maddesi kapsamında, olası bir savaş durumunda NATO üyesi ülkelerin Türkiye'ye askeri destek verip vermeyeceği tartışma konusu oldu.

Alman Deutsche Welle  gazetesi İdlib saldırısı sonrası şöyle yazdı: "Türkiye, NATO'nun 5. maddesini işletme hakkına sahip. Ancak böyle bir kontekste bu maddenin işletilmesine onay verilir mi bilinmiyor. Daha önce sadece bir kez bu madde işletildi o da ABD'nin talebiyle Afganistan'da."

NATO ÜYELERİ, ORTAK SAVUNMA YAPMAK İÇİN ANLAŞMIŞTIR

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg'in deyimiyle "NATO'nun çekirdeği" olan Washington Anlaşması'nın 5. maddesi, kısaca müşterek savunma maddesi olarak da biliniyor. Birçok kişiye göre NATO'yu çok önemli ve özel bir ittifak yapan özelliği de bu.

NATO üyeleri, dışarıdan gelecek bir saldırıya karşı ortak savunma yapmak için anlaşmıştır, dolayısıyla bir NATO ülkesine savaş açmak, bütün NATO ülkelerine savaş açmak anlamına gelir.

Washington Antlaşması'nın 5. maddesinin altında şu karar yer alıyor:

"Taraflar, Kuzey Amerika'da veya Avrupa'da içlerinden bir veya daha çoğuna yöneltilecek silahlı bir saldırının hepsine yöneltilmiş bir saldırı olarak değerlendirileceği ve eğer böyle bir saldırı olursa BM Yasası'nın 51. Maddesinde tanınan bireysel ya da toplu öz savunma hakkını kullanarak, Kuzey Atlantik bölgesinde güvenliği sağlamak ve korumak için bireysel olarak ve diğerleri ile birlikte, silahlı kuvvet kullanımı da dahil olmak üzere gerekli görülen eylemlerde bulunarak saldırıya uğrayan Taraf ya da Taraflara yardımcı olacakları konusunda anlaşmışlardır. Böylesi herhangi bir saldın ve bunun sonucu olarak alınan bütün önlemler derhal Güvenlik Konseyi'ne bildirilecektir. Güvenlik Konseyi, uluslararası barış ve güvenliği sağlamak ve korumak için gerekli önlemleri aldığı zaman, bu önlemlere son verilecektir"

6. MADDEDE DİKKAT ÇEKEN İFADELER

Ancak aynı antlaşmanın 6.maddesinde, "Madde 5 açısından, Taraflardan bir ya da daha çoğuna karşı silahlı saldın, aşağıdakileri de kapsar:

- Tarafların Avrupa ya da Kuzey Amerika'daki topraklarına, Fransa'nın Cezayir Bölgesine, Türkiye topraklarına veya Taraflardan herhangi birinin egemenliği altında olan ve Yengeç Dönencesi'nin kuzeyinde yer alan adalara yapılan silahlı saldırı;

- Bu topraklarda ya da bu toprakların üzerindeki hava sahasında bulunan, ya da Antlaşma'nın yürürlüğe girdiği tarihte Taraflardan herhangi birinin işgal kuvvetlerinin üslenmiş bulunduğu herhangi bir Avrupa toprağında veya Akdeniz'de, ya da Yengeç Dönencesi'nin kuzeyindeki Kuzey Atlantik bölgesinde bulunan Tarafların herhangi birine ait kuvvetlere, gemilere, ya da uçaklara yapılan silahlı saldırı" ifadeleri bulunuyor.

İDLİB'DEKİ SALDIRILAR, NATO'NUN MÜŞTEREK SAVUNMA MADDESİNE UYMUYOR

İdlib'de 33 askerimizin şehit olmasına neden olan saldırı, uluslararası kamuoyuna göre Esed rejiminin egemen olduğu Suriye topraklarının kuzeydoğusunda meydana geldi. Yani antlaşmanın 6. maddesine göre, Türk askerinin İdlib topraklarında maruz kaldığı saldırılar, NATO'nun müşterek savunma maddesini yürürlüğe sokmuyor.

NATO'nun 5.maddesi şu ana kadar sadece ABD'deki 11 Eylül terör saldırıları tarafından yürürlüğe sokuldu.